Wat te doen op de Frustratie-rotonde

Dat de dingen in je leven niet lopen zoals je wenst, is een gegeven in ieders leven. We hebben allemaal gek genoeg de illusie dat we invloed hebben op ons leven. Als we dan geconfronteerd worden met een ander verloop dan gewenst, dan kan dat frustratie opleveren. Heel normaal is het ook dat we in ons leven daar mee leren omgaan, als het goed is. Van kleins af aan leren we dat we niet alles krijgen wat we willen, dat teleurstellingen niet meteen de wereld doet instorten.
Je hebt natuurlijk kleine en grote frustraties. Zo is het niet krijgen van een gevraagd snoepje wat anders dan steeds als allerlaatste gekozen worden bij de gymles. Is het wat anders of je een onvoldoende haalt voor een proefwerk of dat je wordt afgewezen na een sollicitatiegesprek. En nog groter gedacht: de frustratie die je ervaart bij het verlies van gezichtsvermogen is al niet meer te omschrijven als frustratie. Toch is er bij al deze situaties een overeenkomst: de ontstane toestand is er een die je niet wenst. Aan jou als mens om te leren hiermee om te gaan. Hoe ga je om met een ander verloop van je leven? Ben je in staat je verlies te nemen en je weg te vervolgen? Ben je in staat dat keer op keer te doen als je vaak geconfronteerd wordt met frustratie? Hoe houd je de moed erin, hoe zorg je dat je steeds weer kunt terugveren en niet ten onder gaat?
Ik vraag het me regelmatig af waar ik nu weer de energie vandaan moet halen om door te kunnen gaan. Heb ik dan zo een vreselijk leven? Nee, maar af en toe is het wat veel aan momenten dat ik wens dat het leven voor mij anders is, dat ik geen visuele beperking heb. Dan kan ik mijn rust en zin niet vinden. Dan is er te veel wat niet kan terwijl ik wens dat het wel zou kunnen. Meehelpen schilderen op de eerste studentenkamer van mijn oudste zoon. Meegaan naar IKEA om wat nieuwe spullen voor hem te kopen. Zelf uitgebreid boodschappen doen en lekker koken. Nieuwe kleren gaan kopen in de uitverkoop, en tegelijk alvast rondsnuffelen voor een kado voor een straks jarige vader of jongste zoon. Op vakantie gaan en genieten van mooie uitzichten, kleurrijke stadjes en andere cultuur. Rondrijden met de auto in Nederland en onderweg genieten van het landschap.
Ik kan zo veel opsommen wat niet meer kan en wat me af en toe zeer frustreert. En op zulke momenten vraag ik me dan af waar ik het vandaan moet halen. Want ook ik wil het liefst dit niet voelen. Dit vervelende gevoel dat ik niets te willen heb eigenlijk. Maar ik heb de keus. De keus om op deze rotonde van frustrerend gevoel te kiezen welke afslag ik neem.
Er zijn drie afslagen die ik kan kiezen. De eerste is die van lijden onder de situatie. Ik ervaar op deze afslag negatieve emoties als woede, somberte, hopeloosheid en machteloosheid. Ik heb het met mezelf te doen, voel me alleen en miskend. Het liefst vergelijk ik mezelf nog met anderen die het beter hebben dan ik, zodat ik me nog ellendiger ga voelen.
De tweede afslag is die van afleiding of vermijding. Die lijkt in eerste instantie heel goed. Iets anders zoeken om te doen, er niet mee bezig zijn, zorgen dat ik mijn aandacht op iets anders richt. Het helpt gevoelens te onderdrukken. Soms heb ik wat extra hulp nodig, zoals alcohol, om het gevoel te verdoven. Het probleem echter van deze weg is dat halverwege de weggedrukte gevoelens zich aandienen op onverwachte momenten en in vormen die vaak heftiger zijn. Ze zijn dan onbeheersbaar geworden. Onderdrukte boosheid wordt dan een ongeleid projectiel naar je omgeving. Ik ben dan niet te genieten. Het is een vorm van overleven, maar geen leven.
De derde afslag is de gezonde weg. Ik ga de confrontatie aan met wat ik voel. Als ik deze weg voor me zie, is het er eigenlijk een die leidt naar een bankje. Op dat bankje ga ik zitten en voelen wat er gevoeld moet worden. Ik blijf net zo lang of zo vaak op dat bankje zitten tot ik voel dat de negatieve emoties plaats maken voor rust, ontspanning en positieve gevoelens. Als dat gebeurt, kan ik dat even voelen en vervolgens opstaan en mijn weg in het leven vervolgen.
Zo, nu weet ik het weer. Wat te doen als de frustratie zich ophoopt in mij? Zitten, voelen, niets ermee doen. Alles wat naast mij op het bankje wil zitten welkom heten. En nu nog doen. Wat gemakkelijker lijkt dan het is. Soms duurt het een halve dag, soms een paar weken. Want echt lang achter elkaar op dat bankje zitten vind ik nog moeilijk. Maar oefening baart kunst. Het gaat al veel beter dan een paar jaar geleden. Het inzicht dat het zo werkt op de rotonde van frustratie helpt ook uiteindelijk om de goede afslag te kiezen.