Levend verlies leren begrijpen

Op 23 nov jl. sprak rouwdeskundige prof. dr. Manu Keirse over levend verlies voor een publiek van zorgverleners van Bartimeus. Voorafgaand aan zijn lezing gaf hij een korte samenvatting van de lezing.. Onderstaand zijn woorden:

"Levend verlies is eigenlijk een heel nieuw begrip in de rouwliteratuur. Het gaat over leven met een verlies dat nooit eindigt. Dat er elke dag weer opnieuw is. Leren omgaan daarmee is totaal anders dan bijvoorbeeld rouw na het overlijden van een dierbare. Omdat na een overlijden de intensiteit van het verdriet in de loop van de tijd afneemt. Maar als je moet leven met een levend verlies kan de intensiteit zelfs toenemen in de loop van de tijd. En voor de omgeving is dat moeilijk, omdat ze het begrip Levend verlies niet kennen en vaak vanuit verkeerde uitgangspunten mensen gaan benaderen. Na een overlijden heb je vaak een diep intens verdriet. En over het algemeen kun je verwachten dat na verloop van maanden, jaren, de intensiteit van dat verdriet vermindert. Maar als je moet leven met een levend verlies, zie je vaak pieken en dalen erin ontstaan. Je ziet dit verlies continu met iemand meegaan.
Zorgverleners benaderen mensen met een levend verlies vaak inadequaat. Ze zeggen dan: 'heb je dit dan nog niet verwerkt' ', 'Ben je daar nu nog niet overheen?', 'Je moet er mee leren leven'. Maar wat is dat, leren leven met verlies dat er elke dag weer is, elke dag mensen voor concrete problemen stelt? Het belangrijkste dat ik zorgverleners wil meegeven is: Denk niet dat je het weet. Maar luister naar de betrokkene. En als je aandachtig hebt geluisterd, wat moet je dan doen? Luisteren. En wat doe je daarna, Luisteren. Want de deskundigen, zijn degenen die in die situatie zitten. Niet de zorgverleners zijn de deskundigen, maar de mensen die het meemaken. Dat zijn in mijn leven mijn professoren geweest. En om te luisteren, te blijven luisteren, heb je veel kennis nodig. Ik denk dat we daar iets aan moeten doen."

Levend verlies is aan de orde bij mensen die een kind hebben met een zware handicap, of broers en zussen in zo'n gezin, die men vaak vergeet, maar die daar ook elke dag mee moeten leven. Of ouders die geen contact meer hebben met hun kind of omgekeerd. Evenals mensen die een chronische ziekte of handicap hebben. Of ouders van vermiste kinderen.
Of het verdriet van mensen die nooit kinderen hebben gekregen, maar wel een kind hebben gewenst.

Professor Keirse streeft ernaar dat zorgverleners en de samenleving beter leert omgaan met mensen die levend verlies ervaren.
Ik wil daar, als iemand die het dagelijks meemaakt, iets aan toevoegen. Ik ervaar zelf hoe belangrijk het is dat je begrijpt wat je ervaart. Ik heb lang geprobeerd te verwerken, het achter me te laten, dat rouwen en voelen van verdriet. Het inzicht dat prof. Keirse me heeft gegeven, is dat ik niet in dat plaatje hoef te passen. Dus ik mag met aandacht en begrip naar mezelf luisteren. Dit levende verlies reist met me mee en vraagt geregeld om aandacht.

Als je begrijpt dat wat je meemaakt normaal is, dat je het niet verwerkt hoeft te hebben, ermee klaar hoeft te zijn, dat je vaak verdriet mag voelen, of al die andere verwarrende emoties die rouw veroorzaakt, dan kan dat je helpen ermee te leren leven.

Dus niet alleen de zorg of de samenleving moet leren begrijpen wat levend verlies is. Ook de mensen die het ervaren hebben er wat aan om het te kennen, erkennen en begrijpen.