Vitaminegebrek

Al een tijdje voel ik me wat somber. Nu is dat niet ongewoon. Leven met een levend verlies betekent pieken en dalen in je leven. In het dal is er pijn, verdriet en rouw. Soms is er in het dal een modderpoel waar ik doorheen moet. En soms is die modderpoel een klein moeras waar ik wat langer doorheen moet ploeteren. Er is dan een verlies dat aandacht vraagt.
Vaak is er aan het begin van de zomer een moeras in dat dal. Veel mensen hebben het over vakanties en dan vliegen de leuke dingen doen, festivals en uitjes om je oren. Voor mij is dat dan confronterend. Het doet het gemis van mijn zicht opvlammen. Die mooie vergezichten, theater-festivals en vrolijke kleuren mis ik dan des te meer.

Geluk

Tijdens het ploeteren door dit moeras komt er ook een gedachte in me op. Het missen van het zien van schoonheid, van kleuren, van beeldende kunst, zou dat effect hebben op je gevoel van welbevinden? Onder mensen met een visuele beperking komt depressie vaker voor dan onder mensen die 'gewoon' zien.
Kijken naar kunst kan een mens even gelukkig maken als een geliefde in de ogen staren, zo blijkt uit een Brits onderzoek. Het blijkt effect te geven op een plek in onze hersenen waar genot zit.
Uit diverse andere (wetenschappelijke) onderzoeken blijkt dat wie dagelijks in aanraking komt met kleurrijke kunst zich vitaler - en dus gelukkiger - voelt. "Een actief brein werkt door op het hele functioneren van iemand. Het brein wil gestimuleerd worden. Kunst activeert verschillende gebieden in het brein", aldus Professor Erik Scherder. Het blijkt ook dat als we mooie kunst zien dat het lichaam ons beloont met afgifte van extra dopamine in de hersenen. Dopamine zorgt ervoor dat we ons gelukkig voelen.

Vitamine

Een blinde of slechtziende krijgt die genot-prikkels dus niet. Niet de dagelijkse hoeveelheid kleur en mooie dingen of natuur direct om je heen. Geen dagelijkse vitamines. Je zou kunnen zeggen dat je een voortdurend dreigend vitaminegebrek hebt, door te eenzijdige voeding. Alleen via je gehoor en tastzin kun je nog die vitamines tot je nemen. Daar moet je dan wel meer je best voor doen. En de hoeveelheden die je tot je neemt zijn ook minder. Genieten van een mooi uitzicht kan ik me voorstellen is een grotere pot vitamine dan luisteren naar de kwetterende vogels.

Het moeras uit

In mij groeit het besef dat ik extra moeite zal moeten doen om mijn vitaminegebrek op te heffen. En dan gaat het er niet alleen over dat ik meer muziek moet luisteren of meer bewust moet aanraken. Want het is niet alleen een kwestie van de weegschaal aan een kant aanvullen. Het is ook zien en voelen dat ik door de visuele beperking afgesneden ben van zoveel moois. Dat ik dat ontzettend mis en me er bij tijd en wijle fors neerslachtig door kan voelen. Dat er laten zijn is belangrijk. Het biedt de opening naar het kijken naar andere vitaminebronnen. Want als het gemis om mijn aandacht vraagt, werkt het niet deze aan de kant te schuiven met het idee dat ik me moet richten op andere vormen van genot of geluk. Hoe meer ik dat gemis negeer of wegduw, des te dieper wordt het moeras. In zo'n moeras heb ik niet de fut en de zin om me op iets anders te richten. Pas als ik dat moeras zie en erken dat ik even rustig mijn voeten neer moet zetten, kan ik aan de overkant komen. En daar ligt een nieuw gebied waar ik op zoek kan naar andere vitamines.

© Karin Westerink