Tussen januari 2012 en december 2020 was ik lid van de kennisgroep Verlies van Bartiméus (expertise-organisatie ter ondersteuning van mensen die slechtziend of blind zijn). In het verlengde van deze kennisgroep ontwikkelde en gaf ik diverse workshops aan medewerkers van Bartiméus.
Hieronder staat een beknopt overzicht van de trainingen en workshops die ik heb ontwikkeld en gegeven vanaf 2004.
Copen met coping; - intervisietraining voor medewerkers van Bartiméus (2018 en 2019)
Het scholingstraject copen met coping is ontworpen als een vorm van intervisie. Intervisie is een zelfhulpmethode waarmee collega's elkaar helpen om beter te worden in hun werk.
Coping is de manier waarop iemand reageert op omstandigheden die aanpassing vereisen. Als iemand iets ingrijpends meemaakt (zoals verlies van zicht of het krijgen van een kind met een beperking) kan zijn / haar gewone manier van omgaan met de dingen in het leven, onder druk komen te staan. Dan verandert het gewone 'omgaan met' in coping. Dat geldt voor veel cliënten in de zorg als zij te maken krijgen met lichamelijke veranderingen, verliezen, pijn en veranderende omstandigheden. Ditzelfde kan ook opgaan voor zorgprofessionals. Het komt regelmatig voor dat de professionaliteit van een zorgverlener onder druk komt te staan. Externe omstandigheden zoals agressie van cliënten, hoge werkdruk, gebrek aan collegialiteit en veel zware casuïstiek kunnen veroorzaken dat een zorgprofessional opnieuw zijn professionele balans moet zoeken. Ook interne factoren zoals vaak terugkerende gevoelens van machteloosheid, perfectionisme, angst en onzekerheid kunnen er toe bijdragen dat zorgprofessionals in hun 'privé coping' schieten.
Zelfreflectie Een belangrijk aspect van het intervisietraject copen met coping is de zelfreflectie. Zelfreflectie kan confronterend zijn. Je ziet dingen die je misschien liever niet had gezien. Mede daarom stellen we zelfreflectie nog weleens uit. Meestal doen we dat onder het mom dat er geen tijd voor is, en dat is natuurlijk ook zo, er is weinig tijd voor extra dingen. Maar....... de tijdsinvestering zal zich op den duur terugbetalen. Daarom is intervisie zo belangrijk. De ervaring leert dat nieuw gedrag tot stand komt door herhaaldelijk oefenen (Inslijpen van gedrag). Door geregeld achteraf op een casus te reflecteren ontwikkel je de vaardigheid om in situaties bewuster aanwezig te zijn en gerichter en sneller reflectie tijdens het werk zelf toe te passen. Dit bevordert je professionele handelen en maakt de professional tevens weerbaarder in stressvolle situaties. Dit komt zowel de client als de professional ten goede. Bij het intervisie- model van copen met coping is er aandacht voor de wijze waarop de coping van de client en de coping van de zorgprofessional op elkaar inwerken. Hierbij is het uitgangspunt dat verliesverwerking aan de basis ligt van de coping van de client. Deze training is gebaseerd op het boek Copen met coping. Professioneel begeleiden bij verliesverwerking van drs. M van Eeden. Het intervisietraject en het copingmodel zijn eveneens door haar ontwikkeld.
Beelden over Rouw en Verlies en wat daarachter te ontdekken valt. Workshops op de kennisdag juni 2018 - voor medewerkers van Bartiméus, Visio en de Robbert Coppes Stichting
Welke beelden hebben zorgprofessionals over Rouw en Verlies?Wat denken zij ervan te weten? Is wat zij weten waar? En wat is waar?
Samen met twee collega's heb ik deelnemers laten onderzoeken welke beelden van Rouw en Verlies we hebben en wat de waarde en waarheid daarvan is. We hebben sommige brillen schoon gepoetst. Daarbij uitgelegd wat rouwsluiers zijn. Wij belichtten tevens het beeld Levend Verlies.. . Ongrijpbaar, veranderlijk, wisselend aanwezig, zichtbaar en niet zichtbaar. Na deze workshop kon de professional met een andere bril kijken naar Rouw en Verlies. Zij kon haar cliënten met hernieuwde, open blik tegemoet treden.
Workshop voor studenten van de Hogeschool Utrecht. (februari en april 2018)
Op uitnodiging van Bartiméus konden studenten van de opleidingen optometrie en orthoptie kennismaken met de wereld van de visuele handicap. In een interactieve voordracht heb ik twee groepen laten kennismaken met wat verlies van je gezichtsvermogen op sociaal-emotioneel vlak kan veroorzaken. Wat kunnen toekomstige opticiens en oogarts-assistenten hiermee? In ieder geval weten dat zij een rol spelen in het geven van goede informatie aan hun klanten/patiënten. Maak kennis met de vele gezichten van verliesverwerking.
Workshops op de kennisdag van Bartiméus (sept. 2015)
Wat je ziet aan de buitenkant, is het aanknopingspunt voor de professional. Is de client aan het worstelen met zijn verlies? Het kunnen herkennen van signalen van verliesverwerking is het fundament onder een professionele houding en handelwijze. Als de client zich gezien en gehoord voelt heeft de zorgprofessional haar werk goed gedaan.
De taal van verliesverwerking', over coping-strategieën.
Workshops op de kennisdag van Bartiméus (sept. 2014)
Bij Bartiméus hebben professionals vaak te maken met mensen die verlies ervaren. Het kan gaan over verlies van zicht, maar ook om verlies van werk, relaties, dromen, mogelijkheden, gezondheid of het verlies van een dierbare. Cliënten met verlieservaringen doorlopen een dynamisch proces van afwisselend emotionele pijn en herstel van balans. Er is een enorme verscheidenheid in hoe cliënten met de verschillende aspecten van hun verliesverwerking kunnen omgaan. In deze workshop werd inzicht gegeven in hoe de dynamiek van het proces van verliesverwerking in de coping van cliënten tot uitdrukking kan komen. Ook voor een cliënt kan zijn eigen reactie op het verlies verwarrend zijn. Het kennen van de taal van verliesverwerking kan je als professional helpen een cliënt beter te verstaan.
Van lijden naar leiden. Zelfmanagement bij verliesverwerking
Workshops op de Slechtziendendag (januari 2013)
Workshop voor medewerkers van verzorgingshuis Irishof (dec. 2012)
Titel: Omgaan met verliesverwerking bij bewoners
Samen met een mobiliteitstrainer van Bartimeus Gouda een workshop verzorgd voor medewerkers van de Irishof in Gouda, een verzorgingstehuis met veel visueel beperkte ouderen. Met aandacht voor wat werkelijke troost is en de waarde van luisteren zonder op te lossen.
Op de website van Slechtziendendag heb ik de workshop als volgt beschreven: Het leven van een slechtziende gaat niet over rozen. In een steeds visueel wordende wereld is het een kunst je eigen weg te gaan met beperkte visuele vermogens. Op die eigen weg kamp je met praktische problemen, die steeds weer overwonnen moeten worden. Maar ook krijg je het emotioneel voor je kiezen. Want leven met een beperking is ook leren omgaan met frustratie, woede, machteloosheid, verdriet en somberte. Hoe je het ook wendt of keert, je moet steeds antwoord geven op situaties die moeilijk zijn en anders dan voor mensen met goede ogen.
Hoe jij omgaat met je gevoelens is aan jou. In hoeverre ben je in staat zelf de regie te houden? Kun jij je emoties de baas of nemen ze je steeds weer over? Ben je je ervan bewust dat je een keus hebt? En ben je in staat te kiezen als je overmand wordt door frustratie of verdriet?
Kies je ervoor je emoties zoveel mogelijk te negeren zodat ze mogelijk gewoon weer voorbijgaan? Of lukt het je ze toe te laten? En kun je dat de ene keer meer dan de andere keer? Wat is eigenlijk een goede manier om ermee om te gaan? Of is dat voor iedereen anders? En kun je eigenlijk wel kiezen voor een manier, want emoties zijn toch sterker?
Dat je een keus hebt, hoe je kunt kiezen, wat het je brengt en waarom je een keus maakt, leer je in deze speedworkshop zelfmanagement. In korte tijd krijg je een indruk van het proces van verliesverwerking en de keuzes die je kunt maken. Op interactieve wijze onderzoeken we hoe emoties werken en wat jij kunt doen om de emoties de baas te blijven. Zelfmanagement betekent dat je leiding geeft aan jezelf. Het maakt dat je stevig staat en tegen een stootje kunt. Als manager van jezelf kun je bij iedere golf die je dreigt te overspoelen kiezen voor de stevigheid van de rots waar de golf uiteindelijk op stukslaat.
Samen met twee collega's van Bartiméus heb ik deze workshop tweemaal mogen geven.
Samen met een psycholoog van Bartimeus uitgewerkt voor begeleiders van de KNGF, onderdeel van een trainingstraject gegeven door verschillende professionals van Bartimeus.
Afstand versus nabijheid; een professionele houding bij verliesverwerkingssituaties
Workshops op de kennisdag van Bartiméus (sept. 2012)
De confrontatie met cliënten die verlies ervaren kan ook voor de professional als hulpverlener emotionerend zijn. Verliesverwerking is niet iets dat alleen bij de cliënt aan de orde kan zijn. Hoe kan een hulpverlener cliënten bijstaan zonder er zelf aan onderdoor te gaan? Hoe houd je voldoende afstand zonder afstandelijk te worden? Wat komt er binnen en wat gaat er naar buiten? Hoe houd je het buiten en waar of wanneer komt het binnen?. Kun je als zorgprofessional laten raken zonder zelf om te vallen? Is het belangrijk afstand te houden of juist nabijheid te creëren? En wanneer moet je als professional voor jezelf kiezen?
Je beperking als teamspeler
Workshops op de Slechtziendendag 2012
Op Ziende(r)ogen (dag voor slechtzienden en blinden) 2012 heb ik een workshop verzorgd met als titel: Je beperking als teamspeler. Een inspirerende workshop over samenwerken met je beperking. Over de wijze waarop je je leven stuurt, en in hoeverre je koers bepaald wordt door de manier waarop je omgaat met je beperking. In deze workshop werden manieren van kijken, denken en handelen uitgewisseld tussen slechtzienden en blinden onderling.
Slechtziend.nl 2011
Introductie in de wereld van slechtzienden en blinden
In mei 2011 heb ik vier workshops over slechtziendheid verzorgd. In opdracht van slechtziend.nl heb ik verkoopmedewerkers van hulpmiddelenwinkels een kleine introductie in de wereld van slechtzienden gegeven.
Bezieling in je loopbaan
ITIP 2010 - 2011
In het najaar van 2010 tot voorjaar 2011 was ik co-begeleider bij het traject Bezieling in je loopbaan van het ITIP. Dit groepstraject is bedoeld voor mensen die op een keerpunt staan in hun loopbaan of in een situatie van arbeidsongeschiktheid of werkloosheid zijn beland. Mensen die hun werkende leven een belangrijke wending of een nieuwe impuls willen geven. Dat kan gaan over het vinden of over het scheppen van nieuw werk of over op een nieuwe manier invulling willen geven aan je bestaande werk.
Gemeente Gouda 2004 - 2009
Diverse trainingen en workshops
Onder de noemers Persoonlijke ontwikkeling, Persoonlijke Effectiviteit of Sterk in Werk gaf ik van 2004 tot en met 2009 in-company reeksen workshops met de volgende onderwerpen: • kernkwaliteiten • communicatiepatronen • feedback • klantgericht werken • inspiratiebronnen • intervisie voor persoonlijke groei.
