In de wereld van slechtzienden en blinden wordt vaak als rolmodel een  blinde burgemeester genoemd.  Vele jaren geleden was de toen bekende blinde burgemeester voor mij een aansporing om maar heel goed mijn best te doen. Zodat ik kon blijven werken en een glanzende carrière ontwikkelen. Ondanks mijn visuele beperking. Als een blind mens burgemeester kan worden dan is er nog hoop voor mij, zo dacht ik.

Maar eigenlijk hielp mij dit voorbeeld juist de prut in. Want ik negeerde hiermee alle signalen van mijn lichaam dat ik overbelast aan het raken was. Ik ging zo hard overcompenseren dat ik tot tweemaal toe burnout raakte. En ik ontwikkelde geen glanzende loopbaan. Heb ik daarmee gefaald? Nee, natuurlijk niet. Maar gezien vanuit de aansporing dat het zo helpt om een rolmodel als een blinde burgemeester te hebben heb ik misschien wel gefaald.

Onderliggende boodschap

Nu weet ik wel beter. En zie ik ook wat me zo irriteert aan het steeds aanhalen van blinde burgemeesters als een voorbeeld van positief omgaan met je handicap. Kijk eens wat er mogelijk is, jij kunt dat ook, is eigenlijk de onderliggende boodschap. En als je dat niet lukt, dan ben je mislukt. Dan doe je het niet goed. Dat kan dan je onbewuste conclusie zijn.

Wat mij betreft is het beter mensen te helpen hun eigen evenwicht in hun leven te vinden. We moeten ophouden met prestaties, successen of een belangrijke maatschappelijke functie als voorbeeld te stellen. Ophouden met aansporingen dat je je moet richten op positiviteit. Dat je moet kijken naar wat je nog wel kan. Want er wordt te veel weggekeken van wat er niet meer kan. Te veel nadruk gelegd op hoe knap of goed die zogenaamde rolmodellen het doen. Waarmee we de massa gewone mensen die worstelen met hun verliezen en die op hun gewone manier vallen en weer opstaan minder waard laten lijken. Want kijk toch hoe die succesvolle blinde burgemeester het doet…

Helaas leren we niet al vroeg in ons leven dat moeilijkheden, pijn en lijden deel uitmaken van het leven. We leren niet hoe we daar, ieder op zijn eigen manier, mee om kunnen gaan. Nog steeds wordt meer aandacht besteed aan goede prestaties, aan de uitblinkers en de begaafden.

Wat ook mank gaat is dat het gebruik van een rolmodel in de wereld van blinden en slechtzienden alleen gaat over hoe knap of goed iemand met zijn visuele beperking omgaat door maatschappelijk succes te hebben. Alsof er ook een domme of slechte manier bestaat. Een rolmodel zou moeten gaan over hoe je bepaalde eigenschappen of kwaliteiten kunt ontwikkelen. En dan is een rolmodel als de blinde burgemeester alleen gericht op dat je als blinde of slechtziende heus wel nog een goede maatschappelijke functie kunt bereiken. Als je maar zo goed als die blinde burgemeester omgaat met je beperking. Als je maar je best doet.

Het is te vergelijken met het ideaalbeeld dat ons via social media voorgeschoteld wordt. Vrouwen moeten er zo uitzien en mannen zo. Als je dit dieet of dat programma volgt zul je slank/gelukkig worden. We streven daardoor naar een maakbaar lijkend leven. In plaats van dat we leren omgaan met onze specifieke levensproblemen en leren leven met de eigenschappen en tegenslagen van ons eigen leven. Het gaat er niet om dat we als een ander worden. Het gaat erom dat we onszelf zijn. Met alle kwaliteiten en gebreken. 

Laat jezelf nooit beperken door beperkte verbeeldingskracht van je omgeving... En ook niet door de eenzijdige aansporingen dat als je maar goed je best doet alles goed komt. Dat het moet lukken en als dat niet lukt je gefaald hebt. 

Belangrijker is om je eigen drijfveren en kwaliteiten te vinden en vervolgens te leven. Dat je ook zonder goedziende ogen een voor jou betekenisvol leven kunt leiden. Maar niet zonder de worstelingen en de pijn. Een rups kan geen vlinder worden zonder  te groeien binnen de cocon, tot de vlinder op eigen kracht eruit kan breken. En iedere vlinder is uniek.